Voor u ligt de programmabegroting 2023-2026. De eerste meerjarenbegroting van dit college. Met deze programmabegroting vertalen wij onze ambities in de doelen en activiteiten voor het komende jaar. Hiermee vormt de begroting het kader waaraan wij het komend jaar uitvoering willen geven.
Het tijdsgewricht waarin deze begroting is opgesteld, kent een grote mate van onzekerheid. We hebben te maken met de gevolgen van de oorlog in Oekraïne, zoals hoge inflatie, stijgende energieprijzen en als gevolg daarvan toenemende armoede. Ook is het onzeker hoe corona zich de komende tijd gaat ontwikkelen. Wat deze ontwikkelingen voor inwoners betekenen, en of zij voldoende financiële middelen hebben om te voorzien in dagelijkse levensbehoeften, is nog onduidelijk. Wij zetten ons, samen met partners in de stad waaronder de WIL, extra in om inwoners bij te staan.
De afgelopen periode heeft duidelijk gemaakt dat veranderingen snel gaan en dat we niet op alles kunnen anticiperen. Ook hebben we te maken met krapte op de arbeidsmarkt en een tekort aan grondstoffen. Deze omstandigheden maken dat we continu kritisch zijn op onze voorgenomen ambities en doelstellingen. In deze begroting hebben we deze zo realistisch mogelijk verwerkt en vertaald naar concrete activiteiten. Waar nodig zullen we deze, als gevolg van de omstandigheden, herijken en prioriteiten stellen in de uitvoering. In de P&C documenten, en waar nodig tussentijds, informeren wij uw raad over de voortgang van de uitvoering van de begroting en eventuele bijstellingen.
Met de doelstellingen en voorgenomen activiteiten in deze begroting gaan we versterken wat we al doen en investeren we op dat wat nodig is om een leefbare, veilige en duurzame stad te zijn en te blijven. Dit doen we op verschillende thema’s. De belangrijkste benoemen we in dit bestuurlijk perspectief. In de volgende hoofdstukken geven we een volledig beeld van onze doelstellingen en activiteiten.
We werken aan de aanpak voor de opgaven in de centrale as, in het kader van het programma Leefbaarheid en Veiligheid. Hierbij richten wij ons op de thema’s leefbaarheid, jeugd en veiligheid, en participatie. Het komende jaar gaan we ons ook extra inzetten op het versterken en verbreden van de aanpak Jonge aanwas en doorgroeiers. Hiervoor ontwikkelen we een lange termijn aanpak waarbij preventie en repressie hand in hand gaan.
De afgelopen periode is meerdere keren met u gesproken over de groei van de stad en de vraag of de stad de voorziene groei aankan. Met de besluitvorming over 'de Groeiende stad’ eind 2022 wat het effect van woningbouw is op de bestaande stad. Hierbij maken we gebruik van een dashboard waarmee in beeld wordt gebracht in welke mate initiatieven bijdragen aan onze ambities t.a.v. leefbaarheid, veiligheid en gezondheid. Op deze manieren kunnen ontwikkelingen evenwichtig en in een passend tempo plaatsvinden en gaan deze niet ten koste van de leefbaarheid van de stad. Daarbij hebben we ook aandacht voor de versterking van woonvoorzieningen voor ouderen en mensen met een beperking, het continueren van het concept Inn Between, dragen we bij aan de crisisnoodopvang en werken we aan opvangmogelijkheden voor statushouders en vluchtelingen uit o.a. Oekraïne.
Met de stijgende energieprijzen is er een extra reden bijgekomen om vaart te maken met de energietransitie naar duurzame bronnen zodat we niet meer afhankelijk zijn van (buitenlandse) olie, gas en kolen. In 2023 zetten we hier verder op in. Zo stellen we, in het kader van de transitievisie warmte, een wijkuitvoeringsplan op voor de Gebouwendriften om deze buurt aardgasvrij te maken en maken we een plan van aanpak voor stimulering van grootschalige zon op dak. Daarnaast zetten we actief in op energiebesparing door inwoners en bedrijven. We willen dat dit voor zoveel mogelijk mensen haalbaar wordt. Daarvoor stellen we extra subsidies beschikbaar voor verduurzamings- en energiebesparende maatregelen. Ook helpen we kwetsbare huishoudens met energiebesparing in het kader van de aanpak energiearmoede.
Laaggeletterdheid is in onze samenleving een groot probleem. Het hangt vaak nauw samen met lage arbeidsparticipatie, schuldenproblematiek en gezondheidsklachten. Daarom stellen we in 2023 een deltaplan laaggeletterdheid op, waarbij het doel is dat we mensen die moeite hebben met lezen, schrijven, rekenen en/of werken met de computer, meer bereiken, hen een passend aanbod doen en daarmee (meer) perspectief en kansen bieden.
Tot slot
Door onze solide financiële uitgangspositie is het mogelijk om voor de komende jaren een sluitende begroting aan te bieden. Alleen voor het jaar 2026 is de begroting niet sluitend, doordat de inkomsten vanuit het Rijk op dat moment teruglopen.
Met het duurzaam financieel evenwicht hebben we in de vorige periode stappen gezet om meer inzicht te hebben in de financiële ontwikkeling voor de lange(re) termijn en een aantal voorstellen gedaan om ook voor de toekomst investeringen betaalbaar te houden. De komende periode geven we hier verder invulling aan, rekening houdend met de ontwikkeling van de rijksinkomsten en de gevolgen van de onzekere tijden waarin we ons nu bevinden. Via de reguliere P&C documenten wordt u geïnformeerd over de ontwikkelingen in de bouwstenen en over ontwikkelingen die van invloed zijn op het lange termijn financiële beeld. In 2024 zullen we u een geactualiseerde nota Duurzaam financieel evenwicht aanbieden.